Khi bạn dùng nấm Linh Chi hoặc đang tìm hiểu về Linh Chi thì đây là điều quan trọng nhất bạn cần nắm rõ: Linh Chi là gì?
Linh Chi là một loại nấm không có độc, sinh trưởng trong tự nhiên, loài hươu nai ăn được, người dùng được, công dụng phải “Cửu thực khinh thân bất lão, duyên niên thần tiên” trong nhóm Lục Bảo Linh Chi của sách Thần Nông Bản Thảo Kinh (xem thêm chi tiết trên trang Linhchivietnam.com); 50 năm trở lại đây được con người nhân giống, nuôi trồng và sử dụng an toàn.
Phiên âm tiếng Trung Quốc gọi là LingZhi, tiếng Nhật là Reishi, tiếng Việt là Linh Chi. Ngày nay thì gắn thêm một từ nấm (mushroom), ngày xưa thì không có từ nấm. Điều này tuy đơn giản nhưng có hàm ý riêng rất quan trọng.
Thời xưa người ta không có phân loại sinh học riêng Giới Nấm (fungi) như khoa học hiện đại bây giờ (gồm 5-6 giới sinh học), người ta chỉ xem nấm là một loại thực vật có hình dáng đặc thù riêng, vì chỉ phân loại hai giới là Thực Vật và Động Vật. Linh Chi được xem là một loại cỏ thảo mộc gần giống cây nấm, công dụng Hi Di*.
Lúc đầu, vào năm 1881, Petter Adolf Karsten – nhà Thần học nổi tiếng người Phần Lan, đồng thời cũng là một chuyên gia về nấm ở thời điểm đó định danh Linh Chi là Ganoderma – là một Chi, bao gồm chỉ một loài là Ganoderma Lucidum. Sau này, vì phát hiện thêm nhiều loại giống Linh Chi nên người ta định danh một lần nữa, xếp Ganoderma Lucidum là một loài riêng trong nhiều loài thuộc Chi Ganoderma. Thuật ngữ Reishi và Lingzhi trong một thời gian dài và cho đến tận bây giờ nhiều tài liệu vẫn còn được sử dụng là Ganoderma Lucidum.
Việt Nam thì hay gọi chung là Linh Chi đối với những loại nấm nhỏ và Cổ Linh Chi đối với những loại nấm lớn mọc trong rừng.
Lớp xếp trên Ganoderma gọi là Họ Ganodermataceae, vào tháng 4/2018 thế giới đã phân loại được 300 loài thuộc họ Ganodermataceae, con số tính đến thời điểm hiện tại của bài viết là 316 loài (20/02/2021) – nghĩa là mới gần 03 năm nay thôi đã phát hiện thêm 16 loài mới.
Khi thị trường nấm linh chi nuôi trồng phát triển, vấn đề rắc rối phát sinh ở đây: mọi người đa phần quan niệm nấm rừng tốt hơn nấm trồng, và tên Linh Chi được gắn mác cho một phần hoặc nhiều hơn trong số hơn 300 loại nấm thuộc Họ Ganodermataceae thu hái được từ trong rừng. Mọi thứ trở nên lộn xộn vì trong họ Ganodermataceae có một số loại chứa độc tố do nó phát triển từ những cây gỗ có độc tố, một số người buôn bán đồn thổi công dụng thần kỳ của nấm linh chi cho bất kể thứ gì giống Linh Chi mà họ có thể bán được, điều này dẫn đến một sự ngộ nhận và thậm chí nguy hiểm đến sức khoẻ người tiêu dùng, nhất là thời buổi internet thông tin được chia sẻ tràn lan, thiếu kiểm chứng. Vấn đề chung, đâu cũng vậy.
Người trồng nấm Nhật Bản thay đổi một lần nữa, thuật ngữ Reishi bây giờ gần như tương đương với Red Reishi, là loại nấm Linh Chi Đỏ phổ biến nhất. Đồng thời, năm 2012, các tác giả người Trung Quốc và Đài Loan là Sheng H.Wu, Y.Cao & Y.C.Dai muốn bảo tồn ý nghĩa nguyên thuỷ của Linh Chi và sự quý hiếm thật sự để tránh nhầm lẫn trong thời hiện đại. Họ nêu ra thông tin nghiên cứu của họ trong bài nghiên cứu có tựa đề “Species clarification of the prize medicinal Ganoderma mushroom “Lingzhi”” về Linh Chi mà trong văn hoá cổ truyền của Trung Hoa nhắc đến là loại nấm có tỷ lệ 2 hoặc 3 cây trong 10 nghìn cây lâu năm trong tự nhiên mới phát triển được. Thêm vào đó, định danh khoa học lại cho loại Linh Chi thực sự theo nghĩa đen của nó là Ganoderma LingZhi (đồng nghĩa một loại Ganoderma sichuanense được định danh vào năm 1983 bởi J.D. Zhao & X.Q. Zhang). Họ cũng có nêu trong bài viết từ Linh Chi trong tiếng Việt Nam là phiên âm của từ LingZhi. (ảnh minh hoạ bên dưới được chụp từ Wikipedia tiếng Anh cho tiện đối chiếu)
Ý nghĩa của vấn đề trên là – trên bao bì sản phẩm về Linh Chi hiện có trên thị trường thế giới hay gắn nhãn là LingZhi hoặc Reishi – Ganoderma Lucidum có thể thực sự chứa Ganoderma Lingzhi hoặc chỉ chứa những loại thuộc Chi Ganoderma, hoặc trộn lẫn vào nhau. Đồng thời, nhằm để tách bạch một khái niệm riêng hơn nữa:
- Ganoderma Lingzhi: chỉ cho những loại nấm Linh Chi Đỏ được sử dụng nhiều trong nền Y học Cổ truyền của Châu Á;
- Ganodema Lucidum: chỉ cho một bộ phận nấm Linh Chi phân bổ hạn chế ở Châu Âu và một số khu vực của Trung Quốc.
Quan điểm chung đến thời điểm hiện tại là, và cũng nên là vậy:
“Linh Chi = Reishi = Lingzhi = Ganoderma LingZhi” <=> Có lịch sử xuất xứ từ nhóm Lục Bảo Linh Chi trong Thần Nông Bản Thảo Kinh!
Vấn đề định danh khoa học là vấn đề chi li của các nhà nghiên cứu, mang tính chất học thuật, và trong tương lai đương nhiên cũng sẽ được bổ sung hoặc thay đổi cho phù hợp với thực tiễn. Nhưng cần phải đảm bảo nguyên tắc giữ nguyên thuật ngữ Ganoderma và tinh thần ông Petter Adolf Karsten Phương Tây kết hợp với ý nghĩa văn hoá lịch sử xa xưa của nền Y học Cổ truyền Phương Đông – nhằm xác định những loại Linh Chi lành tính và có lợi nhất đối với sức khoẻ con người – được chắc lọc, bảo tồn và phát triển xuyên suốt từ quá khứ đến hiện tại lẫn tương lai
Tóm gọn lại, điều chúng tôi muốn nói và cũng muốn đề xuất một ý nghĩa thuần Việt cho Linh Chi: “Phải không có độc tố và dùng lâu khiến thân thể có cảm giác nhẹ nhàng thì mới gọi là Linh Chi, chứ không phải loại nào cũng gọi là Linh Chi.”
Và dĩ nhiên – để mọi người biết đến Linh Chi Việt Nam nhiều hơn – điều chúng tôi mơ ước, những loại nấm Linh Chi thật sự tốt có xuất xứ từ những cánh rừng tự nhiên hoang dã ở Việt Nam và được cấy giống nuôi trồng ở Việt Nam, sẽ được các nhà khoa học tâm huyết với Linh Chi định được danh khoa học trên quốc tế là: “Ganoderma Linh-Chi“!. Đồng thời, Thần Nông trong Đại Việt Sử Ký Toàn Thư được chép là thuỷ tổ người Việt, vậy nên xuất xứ thật sự của cuốn Thần Nông Bản Thảo Kinh cũng là một điều rất thú vị để tìm hiểu!
Mục đích cốt lõi của bài viết này chỉ nhằm cung cấp thêm thông tin với mong muốn người tiêu dùng hãy nên tìm hiểu thật kỹ lưỡng các loại nấm linh chi hiện có trên thị trường trước khi quyết định sử dụng lâu dài cho bản thân và gia đình.
Trân trọng!
- Phạm Hoài Nam – Linh Chi Khang Nam
P/s: Linh Chi Đỏ thì cũng có nhiều loại, và Linh Chi Khang Nam là một trong số đó!
*Trong từ điển tiếng Hoa có ghi, nguyên văn như thế này:
“Một loài cỏ như nấm, mọc ở các cây đã chết, hình như cái nấm, cứng nhẵn nhụi, có sáu sắc xanh, đỏ, vàng, trắng, đen, tía. Người xưa cho đó là cỏ báo điềm tốt lành, nên gọi là Linh Chi 靈芝.
Người xưa cho “linh chi” là cỏ tiên, ăn vô giữ được trẻ mãi không già. Còn gọi tên là “hi di” 希夷.”
Tìm hiểu từ Hi Di có nghĩa là gì, hoá ra Hi Di có nghĩa là “Hy vọng Bình an”!
>>> Như mọi khi, Hi Di đến tất cả! 
Linh Chi Khang Nam – Thân An Tâm An!
#LinhChiKhangNam
