Khoai lang là loại thực phẩm bình dân được rất nhiều người ưa chuộng vì giá trị dinh dưỡng của nó. Năm 1992, người ta đã so sánh giá trị dinh dưỡng của khoai lang với các loại rau khác. Ưu tiên tới hàm lượng xơ, các cacbohydrat phức, protein, các vitamin A và C, sắt, canxi thì khoai lang đứng cao nhất về giá trị dinh dưỡng. Theo các tiêu chuẩn này thì khoai lang đạt 184 điểm và hơn loại rau đứng thứ hai (khoai tây) 100 điểm trong danh sách.
Các giống khoai lang có lớp thịt màu vàng cam sẫm chứa nhiều vitamin A hơn các giống có thịt màu nhạt và việc trồng giống này được khuyến khích tại châu Phi do thiếu hụt vitamin A là vấn đề nghiêm trọng tại khu vực này. Một số người Mỹ, như Oprah Winfrey, cổ vũ cho việc ăn nhiều khoai lang vì lý do sức khỏe cũng như vì tầm quan trọng của nó trong ẩm thực truyền thống của người miền nam Hoa Kỳ.
Khoai lang từ lâu đã được biết đến là thực phẩm giúp kéo dài tuổi thọ
Khoai lang từ thời cổ đại đã được coi là một loại thực phẩm giúp kéo dài tuổi thọ. Li Shizhen, một y sĩ thời nhà Minh, Trung Quốc đã viết trong “Bản thảo cương mục” rằng: “Người dân ở biển sống thọ là bởi họ không ăn ngũ cốc mà ăn khoai lang.” Ông mô tả rằng khoai lang có vỏ tím, thịt trắng như mỡ, người miền nam coi chúng như một loại thực phẩm chính, hấp hay nướng cũng đều rất ngon.
Y học Trung Quốc tin rằng khoai lang tính vị ngọt bình, giúp bổ trung hòa huyết, tốt cho người hay bị táo bón. Đối với những người cơ thể yếu, khoai lang giúp bổ sung năng lượng rất tốt.
Khoai lang không chỉ chứa tất cả các chất dinh dưỡng có trong tinh bột, mà còn giàu chất xơ, tốt cho đại tiện, trao đổi chất và loại bỏ chất thải trong các mao mạch. Ngoài ra, vitamin, khoáng chất và chất dinh dưỡng khác trong khoai lang còn giúp ngăn ngừa tình trạng mất canxi trong cơ thể, giảm sưng, an thần, làm đẹp da, ngăn chặn nội tạng lão hóa…
Phòng ngừa và điều trị táo bón
Y học Trung Quốc tin rằng từ 7h đến 9h sáng là thời kỳ hoàng kim hấp thụ dinh dưỡng, và cũng là thời điểm tốt nhất để đại tiện và trao đổi chất.
Chất xơ trong khoai lang gấp khoảng 4,3 lần so với gạo. Chất xơ có thể hấp thụ phần nước trong ruột, nhưng nó không thể bị tiêu hóa và hấp thụ trong ruột, do đó nó có thể mở rộng thể tích phân giúp kích thích ruột, tăng cường nhu động, thúc đẩy đại tiện và giúp giải độc. Do đó, nó có thể cải thiện táo bón do nhu động ruột kém, đặc biệt là táo bón ở người cao tuổi.
Trong chế độ ăn uống vào buổi sáng mỗi ngày, có thể ăn khoai lang giàu chất xơ thay vì cơm trắng, ngoài việc tăng cảm giác no, cung cấp tinh bột, tăng lượng chất xơ, còn có thể ngăn ngừa nhiều loại tổn thương ruột.
Ngoài ra, khoai lang là thực phẩm có tính kiềm trung bình (pH 6 ~ 10), những người có quá nhiều axit dạ dày có thể ăn một lượng khoai lang thích hợp giúp trung hòa một phần axit dạ dày.
Các carbohydrate có trong khoai lang chủ yếu là carbohydrate dạng hợp chất, sau khi vào cơ thể con người có tốc độ tiêu hóa khá chậm, giúp kéo dài thời gian no và giữ cho lượng đường trong máu ở trạng thái tương đối ổn định.
Trong chất xơ trong khoai lang, chất xơ không hòa tan trong nước chiếm hơn 70%. Chất xơ không tan trong nước có thể thúc đẩy nhu động ruột và ngăn ngừa lượng đường trong máu cao, giúp làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Buổi sáng ăn khoai lang với hai loại rau và một loại quả theo mùa có tác dụng phòng chống ung thư. Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ (Amercian Diabetes Association）khuyến nghị khoai lang là một trong những thực phẩm cho chế độ ăn kiêng cho bệnh đái tháo đường vì chúng giàu chất xơ, không chứa chất béo, nên ăn khoai lang không dễ khiến người ta béo phì.
Hàm lượng vitamin A của khoai lang vô cùng nổi bật. Một củ khoai lang cỡ vừa chứa tới 22.000 IU vitamin A, nó giúp duy trì sức khỏe của mắt, phát triển xương và tăng cường chức năng miễn dịch.
Ngoài ra, khoai lang chứa 22mg vitamin C, 43mg canxi, 62mg phốt pho, 31mg magiê và 542mg kali. Kali có thể duy trì chức năng của dây thần kinh và cơ bắp, có tác dụng làm giãn mạch máu, hạ huyết áp, và có thể giúp loại bỏ lượng muối dư thừa trong cơ thể.
Khoai lang kết hợp với 2 loại rau và 1 loại trái cây theo mùa giúp phòng chống ung thư
Khoai lang chứa các axit amin thiết yếu và carotene rất phong phú, có thể ức chế sự biệt hóa bất thường của các tế bào biểu mô, tăng cường khả năng miễn dịch và ngăn chặn protein trong các tế bào liên kết với các chất gây ung thư.
Caroten trong khoai lang có thể ức chế sinh sản tế bào ung thư, kéo dài thời gian ung thư ác tính hóa; hoạt động oxy hóa là một trong những lý do gây ung thư, vitamin B2 và vitamin A có trong khoai lang có tác dụng chống oxy hóa, vì vậy có thể kháng ung thư, ức chế tế bào ung thư phát triển. Ngoài ra, trong các thử nghiệm lâm sàng trong những năm gần đây của bệnh viện Hoa Kỳ cũng đã chứng minh Dehydroepiandrosterone có trong khoai lang có hiệu quả trong việc ngăn ngừa ung thư ruột kết và ung thư vú.
Nói về tác dụng chống ung thư của khoai lang, khoai lang nấu chín có tác dụng hơn khoai lang sống. Chất xơ phong phú trong khoai lang có thể giúp vi khuẩn có lợi tồn tại trong ruột, ức chế sự tăng sinh của vi khuẩn, tăng thể tích phân, ngăn ngừa tổn thương niêm mạc của đường tiêu hóa và ngăn ngừa sự hình thành khối u trực tràng. Sau khi rửa sạch khoai, có thể luộc, hấp hoặc nướng tùy theo sở thích mỗi người.
Lessie Brown là cụ bà sống lâu nhất nước Mỹ, 114 tuổi, theo gia đình của bà, một trong những lý do khiến bà sống lâu đó là bởi bà rất thường xuyên ăn khoai lang. Trước năm 111 tuổi, bà ăn khoai lang hầu như mỗi ngày.
Tuy khoai lang là loại thực phẩm tốt cho sức khỏe, đặc biệt là những người mắc bệnh táo bón, trĩ nhưng nếu ăn sai cách, bạn có thể bị nóng ruột, ợ chua, tệ hơn là ngộ độc thực phẩm. Ngoài ra, người mắc suy thận không được ăn khoai lang.
Dưới đây là những sai lầm thường mắc phải khi ăn khoai lang, bạn cần lưu ý để đảm bảo lợi ích sức khoẻ từ loại thực phẩm bổ dưỡng này:
Ăn vào buổi tối
Ăn khoai lang buổi tối dễ trào ngược a-xít, đặc biệt là những người dạ dày yếu hoặc người già tiêu hóa kém, vì sẽ gây ra hiện tượng đầy bụng, cộng với việc ban đêm sự trao đổi chất thấp nên càng khó tiêu hóa dễ dẫn đến mất ngủ.
Nên ăn khoai vào bữa sáng kèm theo sữa nguyên kem hoặc sữa chua, thêm chút hạt và rau xanh sẽ là bữa sáng đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.
Ăn quá nhiều
Những người ăn quá nhiều khoai để giảm cân sẽ dẫn đến hiện tường thiếu hụt protein. Quá nhiều chất xơ khi ăn khoai quá nhiều sẽ ảnh hưởng đến sự hấp thu vi khoáng khiến cơ thể bị thiếu hụt dinh dưỡng.
Ăn khi đói
Trong khoai lang có chất đường, nếu ăn nhiều, nhất là khi đói sẽ gây tăng tiết dịch vị làm nóng ruột, ợ chua, sinh hơi trướng bụng. Để tránh tình trạng này, khoai phải được nấu, luộc, nướng thật chín hoặc cho thêm ít rượu vào nấu để phá hủy chất men. Nếu bị đầy bụng, có thể uống nước gừng để chữa.
Ăn cả vỏ
Vỏ khoai lang có nhiều chất kiềm, ăn khoai lang rất tốt cho những ai bị táo bón, nhưng ăn cả vỏ khoai lại không tốt cho tiêu hóa. Những vết nâu, đốm đen trên vỏ khoai khi ăn vào có thể bị ngộ độc thực phẩm.
Vỏ khoai lang chứa nhiều vitamin và khoáng chất. Do đó phải bảo vệ phần vỏ không bị xây xát, không gọt vỏ nếu không cần thiết.
Người mắc bệnh suy thận cần kiêng ăn khoai lang
Đối với người suy thận, việc dung nạp 2 loại chất kali và vitamin A phải được kiểm soát kỹ để đạt mức độ an toàn.
Kali chỉ cung cấp một lượng vừa đủ trong chế độ ăn hàng ngày. Ion kali rất nhạy cảm với tim, chỉ cần một lượng nhỏ dư thừa cũng có thể gây nguy hiểm cho hệ tim mạch với các triệu chứng rối loạn nhịp tim, đau tim, hoặc nặng hơn nữa là ngừng tim.
Người mắc bệnh thận cũng cần hạn chế bổ sung vitamin A; nếu nạp quá nhiều vitamin A vào cơ thể sẽ khiến thận không thanh lọc được hết có thể dẫn đến phù nề, tổn thương gan, thận.
Trong khi đó, hai chất này lại có mặt trong khoai lang với hàm lượng rất cao.
Theo các nghiên cứu về dinh dưỡng, 1 khẩu phần ăn khoai lang trung bình cung cấp 100% vitamin A, 15% kali cho nhu cầu hàng ngày của cơ thể.
Một khẩu phần ăn khoai lang trung bình cung cấp 100% vitamin A, 37% vitamin C, 16% vitamin B-6, 10% axit phantothenic, 15% kali và 28% magan cho nhu cầu hàng ngày của cơ thể.
– Tổng hợp
